Het kopen van een (tweedehands) auto is vaak één van de grootste uitgaves die iemand in zijn leven doet. Het is dan ook zeer belangrijk te weten wat je koopt en te zorgen dat je de auto voor aanschaf goed controleert. Dries van der Heijden, docent motorvoertuigen aan het Koning Willem I College in Den Bosch laat in een serie artikelen zien hoe je op systematische wijze en de juiste manier een auto van boven tot onder checkt. In dit deel besteden we aandacht aan de grondige controle van het motor en koelsysteem.

Lees ook de andere delen in deze serie:

Hoe controleer je een tweedehands auto? Deel 1: optische controle van de motor
Hoe controleer je een tweedehands auto? Deel 2: controle aandrijfriemen
Hoe controleer je een tweedehands auto? Deel 3: de carrosserie
Hoe controleer je een tweedehands auto? Deel 4: de remmen

Draai de dop van het koelvloeistofreservoir af. De koelvloeistof moet schoon zijn, dus niet bruin of nog donkerder, maar een heldere licht blauwe, rode of groene kleur hebben. Niet kleurloos zoals water want dan zit er geen antivries of koelvloeistof. Een bruine kleur kan duiden op een verroest of vervuild koelsysteem waar alleen water in heeft gezeten. Dit kan, zeker in de zomer, voor problemen zorgen omdat koelcapaciteit van het systeem onvoldoende is. In de winter kunnen het koelsysteem en de motor kapot vriezen. Kniel even en kijk naar de toestand van de radiateur. Die mag niet vervuild en beschadigingen vertonen.

Zie rechter afbeelding zoals het niet moet. Dit kan namelijk temperatuurproblemen geven.

De volgende test is bij 90 procent van alle auto’s toepasbaar en moet met koude motor en stationair draaien gebeuren. Draai na het starten de olievuldop van de motor af. Er mag niet te veel druk uit het motorruim komen. Voel dit met de gevoelige achterkant van je handpalm. Als je druk voelt, kan dit duiden op slijtage van de zuigerveren. Vergelijk de druk met andere (nieuwere) auto’s van hetzelfde type, bouwjaar en vergelijkbare kilometerstand. Deze test is moeilijk te beoordelen, want enige druk komt er altijd uit de olievuldop. Na 2008 zijn er cartersystemen in omloop waarbij als de olievuldop verwijdert wordt als de motor loopt de motor spontaan afslaat. Dit is normaal. De test hierboven kan dan op deze manier niet gecontroleerd worden. Het is wel te controleren maar valt buiten dit artikel daar men dan meer autotechnische kennis in huis moet hebben.

Koelsysteem

Draai nu ook de dop van het koelvloeistofreservoir af. De vloeistof mag niet borrelen, dit kan duiden op een kapotte koppakking of een thermostaat die dicht blijft staan. Laten staan dus en een andere auto uitkiezen. Je mag (en bij sommige moet) je wel stroming zien van het water als de motor draait in het expansievat . Doe dit vooral met een warme motor. Pas op dat je de dop er langzaam afdraait, het water gaat koken door de drukverlaging tijdens het losdraaien van de radiateurdop en kan brandwonden veroorzaken aan vingers, handen, armen en gezicht. Als de motor warm is, geef dan een paar keer kortstondig vol gas. De motor moet gemakkelijk en zonder horten en stoten oppakken en in toeren omhoog gaan en zakken.

Als de motor warm is kijk dan naar ‘zweetplekken’ en controleer op eventuele lekkages. Als de motor loopt en je geeft een paar keer gas, mogen er uit de uitlaatpijp aan de achterkant:

• geen witte rookpluimen komen, dit duidt op te veel water in de uitlaat, de koppakking is stuk, er is veel gestart met koude motor of er zijn altijd korte ritten met de auto gereden.
• geen blauwe rookpluimen zichtbaar zijn, dit duidt op te veel olieverbruik.
• geen zwarte rookpluimen zichtbaar zijn, dit duidt op te veel brandstofverbruik. Bij een auto met carburateur kan de deze verkeerd zijn afgesteld en bij een Common Rail diesel is er iets mis met de (druk van de) verstuivers of verbranding in het algemeen. Laat dit controleren in de garage als je de auto toch wil kopen.

Luister aandachtig naar het motorgeluid: de motor moet normaal en zonder bijgeluiden ronddraaien. Mogelijke bijgeluiden zijn:

• tikken van de kleppen net na of tijdens de (koude) start.
• rammelen van de uitlaat.
• lekkage van de uitlaat, hou je voet tegen het einde van de uitlaat zodat er geen uitlaatgassen meer uit kunnen. Controleer kortstondig of de motor blijft lopen en of de uitlaat gasdicht is.
• let er op dat de motor mooi stil draait en niet staat te schudden op zijn motorrubbers.

Nu de motor toch warm is kunnen we meteen de waterslangen controleren. Knijp nu in de waterslangen met je duim, en vooral in de bochten van de waterslangen, daar stroomt het water het hardst en zal de waterslang het snelst slijten. Als je in de slang wat voelt kraken is de bepantsering inwendig stuk en dus versleten en moet hij vervangen worden. Anders kan bij een lange warme rit de slang openscheuren met veel stoom en mogelijk motorschade tot gevolg. Let op, deze waterslangen zijn als de motor warm is wel 85°C warm! Verbrand je handen dus niet.

Dit artikel over de grondige controle van de motor en koelsysteem van de auto is tot stand gekomen in samenwerking met Dries van der Heijden, docent motorvoertuigen aan het Koning Willem II College in Den Bosch. Voor de controles is enige technische kennis nodig. De auteur noch het Koning Willem II College kunnen aansprakelijk gesteld worden voor enige vorm van schade.