Iedere cabrioletrijder zal het wel eens meegemaakt hebben: regenwolken die vanuit het niets opdoemen terwijl je lekker met open dak aan het toeren bent. Dan is het een kwestie van het dak dichtdoen, of een schuilplaats zoeken.

Hinderlijk, maar er zijn ergere dingen, want de bestuurder van een Lotus Elise kreeg met een wel heel hardnekkige bewolking te maken. Dure bewolking…

Doorgeslagen koppakking reden voor revisiemotor

Tijdens een rit op een mooie, zonnige dag doemde er vanuit het niets een dikke wolk op achter de Lotus Elise. De auto in kwestie heeft de 1.800 cc 18K4F motor (die ook in de Rover 200 voorkomt), bouwjaar 2004 en heeft slechts 59.000 kilometer op de teller. Nog geen reden om een ernstig defect aan de auto of de motor te vermoeden, maar een driftig knipperend controlelampje op het dashboard noopt de bestuurder tot een stop langs de snelweg. De dikke wolken die hem achtervolgden, volgen tot op de vluchtstrook. Als de motor wordt afgezet, verplaatst de zeer lokale bewolking zich naar de motorruimte, reden voor de bestuurder om snel contact met de garage op te nemen. Die haalt de Elise per autoambulance op en brengt de pechvogel naar de werkplaats.

Door de hitte in de verbrandingsruimte verdampt de koelvloeistof die via de uitlaat zichtbaar wordt als witte rook

Na een eerste analyse komt de garage tot de conclusie dat de koppakking doorgeslagen is, dat betekent dat er een geldverslindende reparatie ophanden is. De koelvloeistof is via de lekkende koppakking in de verbrandingsruimte gekomen, dat veroorzaakte de dikke witte rookwolken uit de uitlaat. Door de hitte in de verbrandingsruimte verdampt het water in de koelvloeistof, dit wordt via de uitlaat naar buiten afgevoerd waar het zichtbaar wordt als witte rook. Andersom komen de verbrandingsgassen op hun beurt terecht in het koelsysteem, waar de druk vervolgens enorm toeneemt. Het expansievaatje dat de volumeverschillen van de koelvloeistof opvangt is voorzien van een overdrukbeveiliging. Als de druk te hoog wordt kan de koelvloeistof via een overdrukpoort naar buiten ontsnappen, en dat was bij deze Elise ook gebeurd.

Bijzondere blokconstructie

De Lotus Elise is helaas niet voorzien van een koelvloeistoftemperatuurmeter, anders had de bestuurder eerder kunnen zien dat het niet pluis was met de motor. De zaak was nu geëscaleerd en daarom raadde de garage een revisiemotor aan. Ze waren bekend met dit soort problemen en ze hadden het vermoeden dat er hitteschade in het motorblok was ontstaan. En dat heeft alles te maken met de bijzondere constructie van dit motorblok.
De basis van elk motorblok is het onderblok (het cilinderblok) waarin de zuigers bewegen. De krukas wordt middels de onderste hoofdlagerschalen tegen het onderblok geschroefd, en aan de bovenkant worden de cilinders afgesloten door de cilinderkop er op te schroeven.

Lange blokbouten houden het complete motorblok bijelkaar

Zowel aan de onder- en bovenzijde zijn schroefdraadverbindingen om het motorblok samen te bouwen. Zo niet bij deze K-serie motor van Rover die in de Elise werd gebruikt. In deze motorblokken worden hele lange bouten gebruikt die het geheel aan onderdelen tussen de cilinderkop en de lagerschalen bijelkaar houden. Deze bouten lopen dus door de cilinderkop en worden in de onderste lagerkappen vastgedraaid. Dat betekent dus dat wanneer de kopbouten worden losgedraaid, het hele draaiende gedeelte los zit. En dit heeft gevolgen voor het onderhoud en de revisie van deze motoren.

Lengte blokbouten zijn allesbepalend

Door hun lengte zijn deze bouten erg gevoelig voor oprekking, als ze eenmaal zijn vastgedraaid zullen ze iets oprekken waardoor ze teveel lengte hebben om weer gebruikt te worden; ze kunnen de onderdelen niet weer zo strak tegen elkaar trekken als ze in eerste instantie deden. Elke keer dat deze bouten gedemonteerd worden, moeten ze vervangen worden. Omdat de lengte van deze bouten allesbepalend is voor de kracht waarmee de motor bijeen gehouden wordt, mag de cilinderkop ook niet gevlakt worden. Immers, elke (tiende) millimeter die van de cilinderkop afgehaald wordt, betekent een navenante overlengte van de blokbouten. Om die reden wilde de garage dan ook een revisiemotor plaatsen. Ze hadden ervaring met oververhitte blokken waarbij de cilinderkop over de cilinderbussen was gesmolten waarbij het noodzakelijk bleek om de gehele motor te vervangen. Toch wilde ik eerst de cilinderkop aan een nadere inspectie te onderwerpen, tegen de zin van de garage.

Bij de proefrit bleek alles naar behoren te werken, de motor draaide als een zonnetje en de kachel gaf warme lucht

De cilinderkop werd gedemonteerd zodat ik kon zien hoe heet de kop eigenlijk was geweest. Gelukkig bleek de schade mee te vallen, de kop was niet over de koppakking gesmolten en we besloten om de kop lichtjes te vlakken. Na het opmeten bleek de cilinderkop nog binnen de nominale waarden te vallen, de kop had dus nog voldoende hoogte waardoor de nieuwe blokbouten niet te lang zouden zijn. De cilinderkop werd dus gewoon weer gemonteerd. Een heikel punt was echter het vullen van het koelsysteem.

Motor reviseren niet nodig

De motor is namelijk achter de voorstoelen geplaatst en de radiateur gewoon voorin, dit betekent dat er een bijzonder lang systeem van leidingen en slangen wordt gebruikt. Dit heeft als gevolg dat er onderweg veel plekken zijn waar lucht kan blijven hangen, het ontluchten van dit systeem is dan ook ontzettend belangrijk.

Tijdens de proefrit bleek alles naar behoren te werken, de motor draaide als een zonnetje en de kachel gaf warme lucht. Hiermee waren we overtuigd dat de operatie geslaagd was en dat er geen revisiemotor geplaatst hoefde te worden. Eind goed, al goed.