De totale uitval van een motor door motorschade komt zelden zonder aankondiging. Maar in het ene geval duurt het weken waarbij de verschijnselen steeds heftiger worden, en in het andere geval hoor je een ongewoon geluid en binnen een minuut speelt de motor zijn slotakkoord.

Dat laatste is zuur, vooral omdat motorschade zeer ongelegen komt en omdat je nagenoeg niets kunt doen om erger te voorkomen. De bestuurder van een Land Rover Freelander uit 2007 met motorcode 224DT echter strandde met zijn auto zonder enige notificatie vooraf. Tijdens de rit viel het vermogen weg, gevolgd door een heftig mechanisch geratel uit de motorblok. Toen de koppeling werd ingetrapt werd het stil aan boord.

Paar duizend kilometer geleden distributie vernieuwd

De gealarmeerde sleepdienst vermoedde een defecte distributie, maar de eigenaar van de Freelander achtte dat erg onwaarschijnlijk. Nog maar een paar duizend kilometer terug was de complete distributie vernieuwd, en sindsdien had de Freelander geen misse slag gemaakt. De eigen garage, die de distributie vernieuwd had, kon op het eerste gezicht niets afwijkends aan de distributie vinden, maar vond wel een afgebroken nokje waarmee de brandstofpomp aangedreven wordt. Bij de 224DT motoren wordt de brandstofpomp via de nokkenas aangedreven. Het nokje dat de nokkenas en de pomp verbindt was volledig afgebroken. En zonder draaiende brandstofpomp draait geen enkele motor.

Na het vervangen van het meeneemnokje volgde de proefstart. Helaas wilde de motor met geen mogelijkheid aanslaan. De garage besloot de compressie te meten, en toen kwam het pechduveltje uit het doosje: de derde cilinder had totaal geen compressie. Een blik met de endoscoop leerde waarom: er was een inlaatklep afgebroken, en deze had een enorme ravage in cilinder 3 aangericht. Wederom werd er met een schuin oog naar de distributie gekeken, en intussen ontstond er ook een spanningsverschil tussen de eigenaar van de Freelander en de garage. Daarom werd TECH|X ingeschakeld om uitsluitsel te geven over het verband tussen de schade en het vervangen van de distributie.

Mysterieuze klepbreuk

Toen ik bij de garage aankwam was de cilinderkop reeds gedemonteerd, ik kon meteen de schade in de derde cilinder goed opnemen. De afgebroken klep stond nog in de zuiger en de zuigerbodem was totaal verwoest. Opvallend genoeg waren de overige drie cilinders nog in goede staat, bij geen van de andere cilinders was er contact geweest tussen de kleppen en de zuiger. De distributie zelf verkeerde in onberispelijke staat, de riem, de spanner en de rollen vertoonden geen sporen van slijtage. Het werd al snel duidelijk dat het uitvallen van de brandstofpomp alles te maken had met het afbreken van de uitlaatklep; doordat de zuiger tegen de klep sloeg, heeft de motor kortstondig gestuikt. Door deze abrupte vertraging was het meeneem-nokje van de brandstofpomp gebroken, eigenlijk een geluk bij een ongeluk omdat de motor ook wel moest stoppen.

Mijn techspertise richtte zich nu op de oorzaak van het afbreken van de uitlaatklep. Daarvoor moest de motor compleet uitgebouwd worden, maar dit bood wel de gelegenheid om de cilinders grondig te inspecteren. Alle vier cilinders zagen er gaaf uit, ook de derde cilinder waarin de beschadigde zuiger zat. Het hoonbeeld stond er nog mooi in en er waren ook geen stootranden waarneembaar. Dit maakte de keuze tussen een ruilmotor of een revisie een stuk eenvoudiger. Bovendien was een ruilmotor niet te vinden, en vonden we in Brons Revisie Techniek in Zeist een kundig revisiebedrijf. Eigenaar Rob Brons bevestigde mijn vermoeden dat de motor gered kon worden en begon al snel met de demontage van de motor. Daarbij stond ons een verrassing te wachten, aangenaam of onaangenaam, het is maar net hoe je het bekijkt…

Ontbrekende puzzelstukjes

Ondanks de kilometerstand van 300 duizend kilometer vertoonden de klepstoters en klepslepers behoorlijke slijtagesporen. Hierdoor rees het vermoeden dat de cilinderkop te weinig smering had gekregen. Bij het demonteren van de oliepomp werden we verrast: behalve oude olie vonden we restanten van een nokkenas terug. Merkwaardig, want beide nokkenassen zaten nog intact in de cilinderkop. Ik besloot navraag te doen bij de eigenaar van de Freelander, en hij vertelde me dat bij 156.000 kilometer beide nokkenassen waren vervangen. De reden was dat de brandstofpomp was vastgelopen met een gebroken nokkenas als gevolg.

Enkele delen van de afgebroken nokkenas waren in het oliesysteem terechtgekomen. Ze verstopten niet alleen de aanzuigzeef, maar waren ook in de oliepomp zelf beland. De opbrengst van de oliepomp is daardoor gekelderd en daarvan zijn de bewegende delen in de cilinderkop de dupe geworden. Door de slijtage heeft een sleper kans gezien om de klepschotel om te tikken waardoor de klepspie vrij kwam te liggen. De klepspie is naar buiten gesprongen waardoor de klep naar beneden kon zakken. En die kwam een zuiger tegen en de rest van het verhaal is bekend…

Uiteindelijk kon de motorschade dus terug gevoerd worden op een slechte reparatie uit het verleden. Immers, toen de gebroken nokkenas gedemonteerd werd, had de monteur moeten nagaan of alle delen uit het motorblok verwijderd waren. Desnoods door het carter te verwijderen om daar de ontbrekende puzzelstukjes te zoeken. In dit geval was het extra zuur voor de eigenaar en kon de eigen garage niets verweten worden.